Brood maken is leuk, ook vlak voor Kerstmis! Maar dan wil ik wel een Kerststol; ik ❤️ Kerststollen. Ik heb afgelopen jaren heel wat soorten feeststollen1 gemaakt; de Russische variant (kruidiger en gebakken in blikken), een Nederlandse variant met veel te veel vruchten en noten (het rijsproces duurde wat langer, haha), een meergranenvariant, een dieetproof variant… Ik heb de zuurdesemvariant nog niet gehad. Tijd om Hendrik tevoorschijn te halen.
Hendrik werkt de hele nacht door
Als je een zuurdesembrood maakt, is het de bedoeling dat je het een nacht van tevoren het moederdeeg maakt (soms smokkel ik door om zeven uur ’s ochtends moederdeeg te maken, maar dat was vandaag niet handig). Dit maak je van:
- 1 halve soeplepel actief desem
- 50ml lauw water
- 70g bloem (ik heb spelt gebruikt)
Meng dit en dek dit af met plastic (ik moet hier een keer iets milieuvriendelijks op bedenken, want ik voel me hier niet goed bij) en een theedoek. Zelf zet ik de kom ook nog in de Hooimadam. Dat geeft bij mij het meest succesvolle resultaat.
De volgende dag zul je zien dat het goed actief is. Als je bubbeltjes ziet, is het goed! We komen bij de volgende fase aan, want bij actief moederdeeg kunnen we ook daadwerkelijk een Kerstbrood maken. Dit heb je nodig;
- 450g bloem
- Het zuurdesem
- 7,5g zout
- 300ml lauw water
- 2 eieren (gesplitst, het eiwit gebruik je later)
- 100g boter
- Snuf vanille of 2 zakjes vanillesuiker. Je kunt ook extract gebruiken!
- Vulling: 350g rozijnen, krenten, Bigarreaux, sukade, noten, gedroogde vruchten…
- Vulling: 175g amandelspijs voor een grote stol, 85g voor een kleine stol
Voorrijs
Week de rozijnen en eventuele andere gedroogde vruchten. Je kunt heel creatief zijn, een Kerststol is de pizza van de zoete ingrediënten.
Meng het desem, de bloem, het zout, de eidooiers en de vanillesuiker. Het water voeg je beetje bij beetje toe. Het hoeft geen beton te worden, maar ook geen deeg wat amper kan rijzen dankzij de hoeveelheid water. Je deeg hoort een beetje glad te zijn. Hoe vaker je brood bakt, hoe meer gevoel je ervoor krijgt. Daarna voeg je er de boter bij, maar wel klontje voor klontje.
Daarna zet ik de keukenmachine uit (ik heb een Kenwood Chef met een K-haak gebruikt, ideaal in combinatie met de boter) en hussel ik met de pollepel rozijnen en Bigarreaux door. Waarom met de pollepel? Omdat de zuren van de vruchten wel eens het rijsproces kunnen vertragen. Het moet al lang genoeg rijzen, dus dit is de ideale manier om dit te voorkomen. Bedek de kom weer met plastic en de theedoek. In de Hooimadam ermee, dan mag je het weer een paar uur laten staan. Ik laat het ongeveer 4 tot 7 uur staan, maar ik kijk elk uur of het gerezen is. En bij mij rees het wonderbaarlijk goed, ondanks het gewicht van alle ingrediënten.
Narijs
Na een paar uur heb ik het deeg enigszins proberen te kneden en er spijs in proberen te doen. Ik vond het lastig om de broden te vormen, omdat mijn deeg een stuk plakkeriger was dan ik dacht. En ik had er niet eens al het water bij gedaan! Het resultaat: twee vrij niet-mooie broden (ik heb lelijkere broden gebakken). Niet erg, ze zullen vast lekker zijn 😉
Daarna was het tijd voor de narijs. De broden werden bedekt met een doek en ik was van plan ze 2 tot 3 uur te laten rijzen. Het deeg was lastiger te hanteren, maar ze rezen wél!
Voelt je deeg zacht én stevig aan? Dan zit je goed! Zet de oven maar aan op 220 graden. Garneer de Kerststol nog met het eiwit wat je over hebt. Dan krijgt hij een mooie kleur. Ik heb zelf ook nog amandelschaafsel in de aanbieding kunnen scoren, dus daar heb ik de stol mee versierd. Als hij op temperatuur is, mag de Kerststol erin (tip: als je er meerdere hebt op meerdere verdiepingen in de oven, zou ik ze per verdieping bakken als je een gewone oven hebt. Met hetelucht kun je ze makkelijker boven elkaar bakken)! De eerste 10 minuten mogen op 220 graden, de andere 30 minuten mag de oven op 200 graden. Als de stol gaar is, kun je erop kloppen. Als de stol nog ongaar is, voelt hij nog redelijk zacht aan en mag hij 5 minuten extra in de oven. Smeer er eventueel boter over; zo blijven de Kerststollen langer goed.
Hij smaakt trouwens prima!
🎄Eet smakelijk, vrolijk Kerstfeest!🎄
1. Er schijnen tegenwoordig discussies te zijn over de term ‘feeststol’. Ik gebruik de begrippen Kerststol en Paasstol gewoon; allebei feeststollen. De enige stol die afwijkt is de Russische Paasstol, omdat ze in Rusland geen Kerststollen kennen en Pasen het grootste feest is.